Blog

Gebeliğin 14. haftası, hamileliğin ikinci trimesterine (ikinci üç ay) geçiş dönemidir. Bu dönemde bebek hızla büyürken anne adayında da pek çok fiziksel ve duygusal değişiklik yaşanır. Aşağıda 14. haftalık gebelik süreciyle ilgili bebekte ve annede neler olduğu, belirtileri, ultrason incelemeleri, Beta-HCG değeri, kürtaj yasal sınırları, cinsellik, doktor takibi ve diğer merak edilen konular başlıklar halinde ayrıntılı şekilde anlatılmaktadır.

Bebek Gelişimi ve 14. Haftada Neler Oluyor?

• Bebek boyu ve ağırlığı: 14 haftalık fetüs yaklaşık 8–10 cm uzunluğunda ve 40–60 gram ağırlığındadır. Yani yaklaşık bir şeftali büyüklüğündedir. Aşağıdaki tabloda 12–15. haftalar arasındaki ortalama değerler görülmektedir:

• Organ ve sistem gelişimi: 14. haftada bebeğin temel organları ve yapıları hızla gelişimini sürdürür. Beyin gelişimi devam eder; sinir sistemi hızla olgunlaşırken beyincik oluşumu başlar. Omurga ve kaburga gibi kemik yapıları kalsiyumla sertleşmeye başlar. Dalak, karaciğer ve böbrekler çalışmaya devam eder, böbrek fonksiyonuyla bebek amniyotik sıvı üretmeye başlar ve idrarını yapar. Bu dönemde kemik iliği kan hücresi yapımına katkıda bulunur (fetal hemopoez), lenf sistemindeki bağışıklık hücreleri üretimi artar. Zamanla tırnaklar belirginleşir, cilt şeffaflığını azaltarak daha kalın hale gelir.
• Kalp atışı ve dolaşım: Bebek kalp hızı genellikle dakikada 120–160 vuruş arasındadır. 12. haftadan itibaren Doppler ultrasonla bu kalp atışları duyulabilir; bu nedenle 14. haftada doktor kontrollerinde fetüsün kalp atışları rahatça dinlenebilir. Kalp ve dolaşım sistemi hızla çalışır; kordon damarları ile plasenta arasındaki kan dolaşımı etkinleşmiştir.
• Hareket kabiliyeti: 14 haftalık bebek artık ellerini ve kollarını hareket ettirebilir, parmağını emerek reflekssel hareketler yapabilir. Bu dönemde lanugo tüyleri (ince vücut tüyleri) çıkmaya başlar ve kaş ile kirpikler belirginleşir. Bebeğin yüzde ufak mimikler oluşmaya, el parmakları kavrayış için hareket edebilmeye başlar. Tüm bu hareketler ultrason görüntülerinde izlenebilir, ancak anne adayının bu haftada bebeğin hareketlerini hissetmesi henüz mümkün değildir. İlk tekme hissi genellikle 16–20. haftalarda başlar.
• Cinsiyet ve üreme sistemi: 14. haftada genital organlar gelişimini sürdürüyor. Erkek fetüste prostat gelişimi başlarken, dişi fetüste yumurtalıklar karın boşluğundan pelvise doğru iner. Ultrasonla bu dönemde cinsiyet tahmini yapılabilir, ancak kesin sonuç için genellikle 16. haftayı beklemek önerilir. Yine de bazı kliniklerde fetal DNA testi ile (%99’dan fazla duyarlılıkla) cinsiyet bu dönemde belirlenebilmektedir.
• Ultrason görüntüsü: 14. haftada renkli ultrason görüntüleri oldukça nettir. Bebeğin baş, gövde, kol ve bacakları belirgindir; parmaklar görülebilir ve solunum hareketlerine benzer yutkunma egzersizleri izlenebilir. Bebeğin ultrason görüntüsü neredeyse küçük bir insana benzer, karnınıza tatlı küçük bir bebek olarak yansır. Bu dönemde placenta (bebeğin besin sağlayan organı) ve amniyon kesesi de netleşmiştir. Normal koşullarda gebeliğin 5.–6. haftalarında ultrasonla görülebilen “gebelik kesesi”, 14. haftada bebeği ve plasentayı içerecek biçimde artık büyümüştür. Özetle, 14. haftada fetus ve plasenta ultrasonda kolaylıkla görülür; bebeğiniz 4 boyutlu ultrasonla esneme ve parmak hareketleri yaparken izlenebilir.

Anne Adayında 14. Hafta: Fiziksel ve Duygusal Değişiklikler

14. haftada anne adayının vücudunda pek çok değişiklik olmaktadır. İlk üç aydaki yoğun belirtiler hafiflerken yeni gelişmeler başlar:

• Kilo ve beden: Bu döneme kadar ortalama 2–2,5 kg artış normal kabul edilir. Rahim büyüyüp yukarı çıktıkça mesane üzerindeki basınç azalır; bu nedenle sık idrara çıkma şikayetleri azalabilir. Karnınız dışarıdan henüz çok belirgin olmayabilir, ancak rahim pubisten biraz yükselir. Birçok anne adayı bu haftalarda daha sıkı bir giysiyle karın şişkinliğinin farkına varabilir. Memelerde büyüme devam eder; hassasiyet genellikle azalır ve süt kanalları gelişir.
• Enerji ve şikayetler: İkinci trimester başlarken yorgunluk ve halsizlik azalır, bulantı-sonrası enerjisi artar. Birçok anne bu haftada kendini önceki aylara göre daha dinç hisseder. Sabah bulantıları, kusma ve iştahsızlık genellikle büyük ölçüde kaybolur; iştahınız artmaya başlar. Ancak bu dönemde bazı anne adaylarında gaz, reflü ve yorgunluk gibi küçük şikayetler görülebilir. Öte yandan hormonlar ve kilo değişimleri duygular üzerinde etki yaparak huzursuzluk veya ruh hali dalgalanmalarına neden olabilir. Destekleyici bir aile ve partner desteği, gerginlikleri azaltmaya yardımcı olur.
• Cilt, saç ve memeler: Artan kan akımı ve hormon değişimleri “hamilelik ışıltısı” denilen cilt canlılığını sağlayabilir. Saçlar daha gür ve parlak hale gelebilir. Ancak bazı anne adaylarında yüz ve vücutte yağlanma veya sivilcelenme görülebilir (özellikle daha önce akneye yatkın olanlarda). Yine bu haftalarda kadınların bir kısmında alın-burun-yanaklarda koyu lekeler (melazma) ortaya çıkar; genellikle doğumdan sonra yavaş yavaş solar.
• Dolaşım ve damarlar: Hamilelik süresince kan hacmi artışı devam eder. Bacaklarda damar genleşmesi (varisler) oluşabilir ve anne adaylarının yaklaşık %20–30’unda hafif varis şikâyetleri baş gösterebilir. Örneğin, Memorial’a göre 14. haftada “kan hacmindeki artışa bağlı bacak damarlarında varis” görülebilir. Rahim büyümesi nedeniyle bacak ve kasıklarda ara sıra kramp ve ağrı hissedilebilir. Rahmi destekleyen bağlar gerildikçe, özellikle ani hareketlerde keskin kasık ağrıları ortaya çıkabilir. Bu kasık ağrıları (uterosakral veya round ligament ağrıları) genellikle zararsızdır; kanama yoksa endişe gerektirmez. Bacaklarda geceleri kramplar veya uyuşma hissi de oluşabilir, bu da demir eksikliğiyle ilişkili olabilir.
• Burun ve diş sağlığı: Artan östrojen etkisi burun ve sinüslerde şişmeye yol açabilir. Örneğin bazı kadınlar bu haftada burun tıkanıklığı veya hafif burun kanaması yaşayabilir; bu genellikle zararsızdır. Ağızda ise diş eti hassasiyeti veya kanaması görülebilir. Bununla ilgili olarak Memorial, diş tedavisinin doktorun onayıyla her gebelik döneminde yapılabileceğini belirtmektedir. Sonuç olarak diş kontrolleri ihmal edilmemelidir.
• Diğer belirtiler: Bazı anne adaylarında vajinal akıntıda artış olabilir; bu normaldir fakat kötü kokulu, kaşıntılı ya da renkli akıntı varsa enfeksiyon şüphesiyle doktora başvurulmalıdır. Kabızlık şikâyetleri devam edebilir; lifli gıdalar, bol su içmek ve düzenli egzersiz bu sorunu hafifletir. Çarpıntı ve yüksek ateş gibi şikayetler tipik olarak görülmez; şiddetli şikayetlerde mutlaka doktora danışılmalıdır.

Ultrason, Taramalar ve Beta-HCG Değerleri

• Ultrason incelemesi: Gebeliğin 14. haftasında yapılan rutin ultrason (genellikle transabdominal US) ile fetus, kalp atımı, hareketleri ve anatomisi açıkça görülür. Bebeğin el, kol, ayak hareketleri net izlenebilir; beyin, karın organları ve iskelet sistemi detaylanmaya devam eder. Bu haftada 4D ultrason da kullanılabilir; bu sayede bebeğin kollarını oynattığı, esnediği anlar görülebilir. Plasenta ve amniyotik sıvı birikimi de kontrol edilir. Eğer 11–14 haftalar arasında yapılmadıysa, bu dönemde ense kalınlığı (NT) ölçümü ve ikili tarama (PAPP-A ve serbest beta-hCG) bitirilmiş olmalıdır. Nitekim Memorial’a göre ikili tarama testi 14. haftadan sonra yapılamaz, bu nedenle 11–14 haftalarda yaptırmak gerekir.
• Beta-HCG: Gebeliğin 14. haftasında Beta-hCG seviyesi zirveye ulaşıp düşme eğilimine girmiş olabilir. Tipik olarak bu dönemde anne adayının kanındaki Beta-hCG değeri yaklaşık 14.000–63.000 IU/L arasındadır. (Her laboratuvarın referans aralığı farklı olabilir; bu nedenle kendi doktorunuzun belirlediği aralıkların dışına çıkılmışsa doktorunuza başvurun.) Beta-hCG tek başına bebeğin gelişimini göstermez, ancak değerlerdeki beklenmeyen artış veya azalış çocuk doktoru tarafından takibe alınmalıdır.
• Genetik tarama: 14. haftada ikili tarama tamamlanmışsa, sonraki haftalarda üçlü veya dörtlü tarama testleri yapılabilir (genelde 15–18. haftalar arası). Ayrıca talep eden kadınlarda NIPT (anne kanından fetal DNA testi) gibi yeni teknolojik taramalar uygulanabilir. Bu taramalar yüksek duyarlılıkla Down sendromu gibi kromozom bozuklukları riskini değerlendirir. Ultrasonla bakılan diğer parametreler (burun kemiği, kalp damar görüntüsü gibi) da 14. haftada tamamlanmış olmalıdır.
• Rutin kan ve idrar testleri: 14. haftada tam kan sayımı, kan grubu, idrar tahlili gibi rutin kontroller devam eder. Demir eksikliği, tiroit fonksiyon bozukluğu, Hepatit-B, şeker gibi durumlar varsa gerekli tedbirler alınır. Henüz 50 gram glukoz yükleme testi (şeker yükleme) yapılmaz; bu test genellikle 24–28. haftalar arasında uygulanır.

Gebelikte Cinsellik ve 14. Haftada Cinsel İlişki

Hamileliğin ikinci trimesteri (14. hafta itibarıyla) çoğu çift için cinsel ilişki açısından güvenli bir dönemdir. Doktorun aksi bir önerisi yoksa, cinsel ilişkiye devam edilebilir. Plasentanın düşük yerleştiği veya erken doğum riski gibi tıbbi durum yoksa, bebeği rahim içinde koruyan sıvı ve kas tabakası cinsel ilişki sırasında bebeğe zarar vermez. Özellikle 14. hafta itibarıyla bebeğin plasentası sağlamlaşmıştır ve normal zamanlanmış bir cinsel aktivite, rahim kasılmasını doğuma götürecek kuvvette tetiklemez. Ancak tatlı bir uyarmadan sonra hafif kasılma veya uterusun ağırlığı hissedilebilir ki bu olağandır.

Cinselliğe dair dikkat edilmesi gerekenler:

• Sırt üstü pozisyondan kaçınılmalıdır, özellikle 2. üç aydan itibaren sol yan yatış önerilir (kan akışını kolaylaştırır). 14. haftada henüz aşırı baskı olmayabilir ama rahat pozisyonlar tercih edilmelidir.
• Vajinal enfeksiyon riskine karşı her zamankinden daha özen gösterilmeli, ortak duş gibi enfeksiyon olanaklarından kaçınılmalıdır.
• Eğer anne adayında kanama, vajinal akıntı veya ağrı gibi uyarıcı bir durum ortaya çıkarsa ilişki ertelenip doktora başvurulmalıdır.
• Erken doğum öyküsü, plasenta problemi, rahim ağzı yetmezliği gibi risk faktörleri varsa doktor cinselliği kısıtlayabilir. Memorial’a göre bu dönemde “hamileliği takip eden doktor bir sakınca görmedikçe cinsel ilişkide bir engel yoktur”.

Özetle, 14. haftada cinsel ilişki genellikle güvenlidir; fakat her zaman doktorunuzun önerilerine uyun. Artan hormonlarla birlikte bazı kadınların libido oranı da yükselebilir. Duygusal açıdan partner desteği ve sevgi dolu dokunuşlar bu dönemde hem kadının hem babanın ruh sağlığını olumlu etkiler.

Kürtaj (Gebelik Sonlandırma) Yasal Durumu

Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre, kadının rızası ile gebelik en geç 10. haftaya kadar sonlandırılabilir. Bu dönemde kadının tek başına onayı yeterlidir; isteğe bağlı kürtaj uygulanabilir. 14. hafta bu sınırın ötesindedir, bu nedenle yasal olarak genel isteğe bağlı kürtaj yapılamaz. Onuncu haftadan sonra gebeliğin sonlandırılması ancak annenin hayatını veya sağlığını tehlikeye sokan durumlar veya ceninde ağır anomaliler tespit edilmesi halinde mümkündür (iki doktor onayı ile 20. haftaya kadar). Örneğin, kanser tedavisi görme, gebeliğin bir suç sonucu (tecavüz vb.) meydana gelmesi gibi istisnai durumlarda Türkiye’de 20. haftaya kadar sonlandırma izni verilebilir.

Kısaca, 14. haftada kürtaj düşünülüyorsa mutlaka uzman doktor ile görüşülmelidir. Mevcut sağlık veya bebek anomalisi gerekçeleri karşılanıyorsa, ilgili tıbbi raporlarla başvurularak 10 haftayı geçen dönemlerde de müdahale planlanabilir. Aksi durumda yasal sınır 10 haftadır.

Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Yaşam Tarzı Önerileri

14. haftada dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar şunlardır:

• Beslenme: Dengeli ve zengin bir diyet önemlidir. Yeterli protein (et, tavuk, balık, yumurta, baklagiller, kuru yemişler), tam tahıllar, taze meyve-sebze alınmalıdır. Demir açısından zengin (kırmızı et, ıspanak vb.) ve C vitamini yüksek besinler (portakal, çilek) demir emilimini artırır. Kalsiyum için süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünleri tüketilmeli; gerekirse doktorun önerdiği kalsiyum takviyesi alınmalıdır. Lifli gıdalar (kepekli ekmek, kuru kayısı, kabuklu meyveler) ve bol su kabızlığı önler. Fakat aşırı şekerli ve yağlı yiyeceklerden kaçınılmalıdır. – İdeal örnek: Bol yeşil sebze, mevsim meyvesi, kepekli tahıl gevrekleri, ızgara tavuk, haşlanmış yumurta, süt veya ayran.
• Vitamin takviyesi: Folik asit desteği 12. haftada tamamlanmış olsa da multivitamin alınmaya devam edilebilir. Özellikle demir ve D vitamini takviyesi önerilebilir. Fakat her vitamin doktor kontrolünde olmalıdır.
• Hidrasyon: Günde en az 8–10 bardak su içilmeli, kafein alımı günde 200 mg’ı (yaklaşık 1-2 fincan kahve) geçmemelidir. Bol sıvı, hem amniyotik sıvı dengesi hem de böbrek sağlığı için gereklidir.
• Egzersiz: Düzenli hafif-orta tempolu egzersiz (örneğin günlük 20–30 dakikalık yürüyüş) kas yapısını korur, kan dolaşımını düzenler, kilo kontrolüne yardımcı olur. Hamilelikte ıkınma gerektiren ağır egzersizlerden kaçınılmalı, sırtüstü yatış gibi pozisyonlar doktor onayıyla yapılmalıdır. Pilates veya gebelik yogası gibi uzman eşliğinde kurslara katılmak iyi bir seçenektir.
• Uyku ve dinlenme: Rahat bir uyku için özellikle sırt üstü yatmak yerine yan yatış tercih edilir. 14. haftada anne bu pozisyona alışamayabilir, ancak ilerleyen haftalarda sağ-sol yan yatış rahatlatıcı olur. Gebelik yastıkları kullanarak bacakların arasında destek almak bel ve kalça ağrılarını azaltır.
• Düzenli kontrol: Doktor randevularını aksatmamak gerekir. 14. haftada genellikle her ay bir kez kontrol önerilir. Her kontrolde kan basıncı, kilo, idrar tahlili yapılır ve bebeğin kalp atışı dopplerle dinlenir. Bir sonraki detaylı ultrason (ayrıntılı tarama ultrasonu) yaklaşık 18–20. haftalarda planlanır.
• Sağlık önlemleri: Grip veya kızamık gibi enfeksiyonlara karşı bağışıklama durumunuza dikkat edin. Grip aşısı düşünülebilir. Travma veya düşmeye karşı dikkatli olun; kordon veya plasentayı riske etmeyecek biçimde araç kullanırken emniyet kemeri takılmalıdır (alt parça karının altından, üst parça ise göğüsler arasından geçirilir). İlaç kullanımı sadece doktor onayıyla olmalıdır.
• Ruh sağlığı: Gebelik süreci heyecan ve endişeler de getirebilir. Partneriniz ve yakın çevrenizle duygularınızı paylaşın. Gerginlik durumunda yoga, meditasyon veya ılık duş gibi rahatlama yöntemleri işinize yarayabilir.

Bu dönemde yapılacak doktor muayenesine kadar yukarıdaki hususlara dikkat ederek sağlıklı bir rutin sürdürmek, hem bebek hem anne sağlığı için faydalıdır.

Anne Adayı Bu Haftayı Nasıl Hisseder, Belirtiler Nelerdir?

14. haftada anne adaylarının genellikle hissettikleri şunlardır:

• Enerji artışı: İlk üç aylık şikayetler gerilediği için çoğu kadın kendini daha enerjik hisseder. Sabah bulantıları büyük ölçüde biter, iştah normale döner. Bu sayede fiziksel aktivite isteği artar.
• Mide rahatlaması: Mide bulantıları ve kusma azaldığından çoğu kişi yiyeceklere karşı isteklidir. Ancak mide yanması veya şişkinlik olabiliyorsa öğünleri küçültüp sık yemekte fayda var.
• Emosyonel durum: Hormon seviyeleri hala değişim halindedir; bu nedenle ruh halinde dalgalanmalar görülebilir. Bir gün kendini mükemmel hissederken ertesi gün aşırı duygusallaşmak mümkündür. Strese neden olabilecek aşırı duygusallığı azaltmak için egzersiz, nefes alma teknikleri veya bir bebe hazırlık sınıfına katılmak yararlı olabilir.
• Vücut farkındalığı: Karnınızın yavaş yavaş çıkmaya başladığını fark edebilirsiniz. İlk hamileliği değilse bu dönemden itibaren hamile kıyafetleri giymek gerekebilir. Göğüsleriniz büyümeye devam eder, belki sutyen numaranız değişir. Karnınızda hafif bir sertlik veya gerilme hissedebilirsiniz; bu büyüyen rahminle ilgili normal bir durumdur.
• Ağrı ve ağrılar: Bazı anne adayları sırt ağrısı, baş ağrısı veya kasık-sırt bölgesinde sancı hissedebilir. Bu genellikle rahmin genişlemesi ve omurga konumunun değişmesi ile ilgilidir. Bu tip hafif ağrılar için dinlenmek, ılık bir duş almak veya doktor onayıyla hafif ağrı kesici kullanmak önerilebilir.
• Duygusal heyecan ve kaygılar: Bebeğin gelişimi hakkında heyecan duyarken, aynı zamanda gebelikle ilgili test sonuçları ve doğum kaygıları yaşayabilirsiniz. Bu hisler normaldir; doktorunuza sorularınızı sormak ve yakın destek almak rahatlatıcı olabilir.

Özetle anne adayları 14. haftayı daha rahat ve enerjik geçirir, ancak yorgunluk veya hassasiyet zaman zaman olabilir. Her değişiklik duyarlılıkla izlenmeli, alışılmadık bir belirti olursa sağlık kuruluşuna bildirilmelidir.

Sık Sorulan Sorular

• 14. haftada gebelik kesesi (gestasyonel kese) görülür mü? Gebelik kesesi ilk olarak 5–6. haftalarda ultrasonla net bir şekilde görülür. 14. haftada ise gebelik kesesi içinde fetus ve plasenta açıktır; bu nedenle artık fetus ve plasenta görüntüleri incelenir. Gebelik kesesi kavramı bu dönemde “amniyon kesesi ve sıvısı” şeklinde düşünülebilir.
• 14. haftada bebek nerede ve nasıl konumlanmıştır? Bebek rahim içinde amniyotik sıvı içinde yüzgeçleriyle hareket eder. Rahim hacmi genişleyerek pelvistten yukarıya doğru çıkar. 14. haftada uterus karın alt kısmına ulaştığı için bebek, rahim içinde rahatça yer değiştirir. Plasenta rahim duvarına yapışık olup amniyotik sıvıda yüzer konumdadır.
• Bebek hareketlerini anne hisseder mi? Henüz hissetmez. Bu haftada bebek küçük olduğu için annenin hareketleri genellikle ruh halinden kaynaklanır. Bebek ilk hafif hareketleri genelde 16–22. haftalar arasında annede hissedilir. 14. haftada bebeğin yaptığı küçük tekme ve kıvranma hareketleri sadece ultrason ile görülebilir.
• Bebeğin kalp atışları duyulur mu? Evet, Doppler ultrason cihazı ile bebek kalp atışı 10–12. haftadan itibaren duyulabilir. 12. haftada kalp atım hızı 120-160 aralığında olduğu için doppler sesleri alınır. Dolayısıyla 14. haftada doktor randevunuzda dopplerle bebeğinizin kalp atışını dinlemek mümkündür. Fetoskop (alp Ardıççı dinleyicisi) ise genelde 18–20. haftalarda kullanılabilir.
• 14. haftada gebelik belirtileri nasıl anlaşılır? Bu haftada artık adet kesintisiyle gebelik büyük ölçüde anlaşılmıştır. Hamilelik testi pozitif çıkar, ardından doktor kontrolü ve ultrason ile gebelik teyit edilir. Fiziksel belirtiler olarak bulantının azalması, artan iştah ve karnın hafif şişmesi görülebilir. Vücutta hamilelik hormonu (Beta-hCG) yüksek olduğundan testler zaten hamileliği tespit eder. Dolayısıyla 14. haftada gebelik varlığı kesinleşmiş durumdadır.
• 14. haftada cinsiyet belli olur mu? Bazı ultrason cihazlarında 14. haftada cinsiyet tahmini yapılabilse de genellikle erkeksi gelişim erkeklerde daha belirgindir. Bu hafta cinsiyet görülebilse de yanılma ihtimali vardır. Bebeğin cinsiyetini %100 teyit için genelde 16–20 haftalık anatomik ultrason veya fetal DNA testi beklenir.
• 14 haftada cinsel ilişki tehlikeli mi? Hayır, normal bir gebelikte doktorunuz yasaklamadığı sürece cinsel ilişki tehlikeli değildir. Bebeğiniz rahim duvarı içinde korunaklıdır. Ancak plasenta previa gibi bir durum varsa cinsel ilişkide kanama riski bulunabilir. Bu tür bir şüphe söz konusu ise mutlaka doktorunuza danışın. Genel olarak ikinci trimester, cinsel ilişkiler için en uygun ve güvenli dönemdir.
• Kasık ağrısı normal midir? Evet, 14. haftada rahim bağları gerildiği için kasıklarda ve karın alt bölgesinde keskin veya batıcı ağrılar (round ligament pain) olabilir. Bu ağrılar genellikle ani hareketle veya yatış pozisyon değiştirirken ortaya çıkar ve geçici olur. Normal bir durumdur, kanama olmadıkça endişe edilmesine gerek yoktur.
• 14. haftada nelere dikkat edilmeli? Özellikle dengeli beslenme, yeterli sıvı alımı, düzenli hafif egzersiz ve düzenli uykuya önem verin. Ağır kaldırmaktan kaçının. Herhangi bir kanama veya şiddetli ağrı durumunda derhal sağlık kuruluşuna başvurun. Doktor kontrollerini ihmal etmeyin ve reçete edilmiş vitaminlerinizi düzenli alın.
• Doktor kontrolü için öneriler: 14. haftada normal olarak her ay kontrole gidilmeli, komplikasyon riski yoksa ek bir özel tetkik yoktur. Eğer ikili tarama atlanmışsa tamamlamayı, demir/d vitamini değerlerinizi kontrol ettirmeyi unutmayın. Sıradaki detaylı anatomi ultrasonu için 18–20. haftaya kadar planlama yapılır. Herhangi bir şikayet çıkmadıkça rutin gebelik izlemi devam eder.