Blog

35. hafta gebelik, hamileliğin üçüncü trimestr döneminde yer alır ve doğuma yalnızca birkaç hafta kalmıştır. Bu hafta itibarıyla gebelik yaklaşık 8 aylık kabul edilir. Ortalama 38–42 hafta arası gerçekleşen doğum göz önüne alındığında, 35 haftalık gebelikte doğuma genellikle 3–7 hafta kala olunur. Anne adayları bu dönemde hem bebeklerinin büyümesini hem de kendi bedenlerindeki değişiklikleri merak ederler. Aşağıda 35. haftada annede ve bebekte yaşanan başlıca gelişmeler ile sık sorulan sorular yanıtlanmaktadır.

Bebekteki Gelişim ve Pozisyon

35. haftada bebek neredeyse doğuma hazır hale gelmiştir. Bebeğin boyu ortalama 45–46 cm civarındadır ve kilosu yaklaşık 2,3–2,6 kg aralığında değişir. Bebeğin organ gelişimi büyük ölçüde tamamlanmıştır. Özellikle böbrekleri tam gelişmiş olup, amniyotik sıvıyı yutma ve idrar üretme işlevini tamamen yerine getirir. Karaciğeri de artık atıkları işlemeye hazırdır. Akciğerler ise sürfaktan üretimini büyük ölçüde tamamlamak üzeredir; bebek karından aldığı oksijen yerine doğumdan sonra kendisi solunum yapabilecektir. Bebek, amniyotik sıvıyı soluyup vererek ciğerlerini pratik etmeye devam eder.

Bebeğin sinir sistemi olgunlaşmaya devam eder. Beyindeki sinir hücreleri hızla bağ kurar ve beyin hacmi büyümeye devam eder. Bu dönemde bebeğin duyu organları da gelişmiştir: Tat ve koku alma tomurcukları olgunlaşır, bebek amniyotik sıvının tadını alabilir; görme ve işitme duyusu da artık oldukça gelişmiştir. Bebeğin ince tüy (lanugo) örtüsü de azalır ve vücut yağı artarak doğuma hazırlanır. Bu haftada pek çok bebek baş aşağı pozisyona (cephalic) yerleşmeye başlamıştır. Baş aşağı pozisyon, doğum için en ideal pozisyondur; eğer bebek henüz bu pozisyona geçmediyse, doktorunuz bazı egzersiz veya manevralarla yardımcı olabilir.

35 haftalık fetusun ultrason görüntüsünde bebeğin pozisyonu, büyüme parametreleri, amniyotik sıvı miktarı ve plasenta konumu ayrıntılı olarak incelenebilir.

Annedeki Değişiklikler ve Belirtiler

35. haftada annenin vücudu da doğuma hazırlanıyor. Rahim hızla büyüdükçe içinde bulunduğu karın boşluğu daralır; bu nedenle mesaneye baskı artar ve sık sık idrara çıkma ihtiyacı hissedilir. Büyüyen rahim midenin üzerine de baskı yapabilir, bu da mide yanması ve reflü şikayetlerine yol açar. Akciğerlerde de baskı olduğundan anne bazen nefes alıp vermekte zorlanabilir.

Kasık ve pelvik bölgesinde baskı hissi normaldir; bebeğin başı doğum kanalına doğru inerken bazen kasılmalar veya kasıklarda geçici ağrılar oluşabilir. Ayaklarda ve bacaklarda şişlik (ödem) yaygın görülen bir durumdur, çünkü artan kan hacmi sıvı birikimine neden olur. Aynı şekilde karında, bacaklarda veya meme uçlarında varisler oluşabilir. Rahim baskısı ayrıca bacak damarlarını etkileyerek hemoroid (basur) oluşumunu da tetikleyebilir.

Hormonal değişiklikler annede başka belirtilere de yol açar. Memenizde kolostrum (süt öncesi sarı sıvı) gelebilir. Ellerinizde veya ayaklarınızda uyuşma-hissizlik (karpal tünel sendromu) başlayabilir. Bacak krampları, özellikle geceleri, sıklaşır; kalsiyum ve magnezyum takviyeleri kas kramp riskini azaltabilir. Ayrıca hormonların etkisiyle bazı anne adayları diş eti kanaması veya hassasiyeti yaşayabilir. Yorgunluk, uyku problemleri, unutkanlık gibi şikayetler de bu dönemde sık görülür. Gebeliğin ilerlemesiyle vücudun ağırlık merkezi değiştiği için anne zaman zaman denge problemi veya sırt ağrısı yaşayabilir.

35 haftalık hamilelikte annenin karın bölgesindeki büyüme ve gerilme görülebilir. Bu haftalarda kilo artışı genellikle 12–17 kg civarına ulaşır. Karnınız belirgin şekilde büyümüştür, cilt gerilmiş ve göbek deliği dışarıya doğru çıkmış olabilir. Aynı zamanda göğüsleriniz büyümeye devam eder ve süt kanallarının genişlemesiyle kolostrum üretimi artar.

Ultrason, Beta HCG ve Tanı Testleri

35. haftada normal gebelik takibinde rutin ultrason her hafta yapılmaz. Ancak, bazı kontrollerde ultrasonografi ile bebeğin pozisyonu, amniyon sıvı miktarı, plasentanın yeri ve yaşı kontrol edilir. Bu muayenelerde bebeğin gelişme parametreleri, boy-kilo tahminleri de gözden geçirilir. 35. haftada genellikle gebelik kesesi terimi kullanılmaz; gebelik kesesi ultrason ile genellikle ilk trimesterde görülür (yaklaşık 5. haftada ortaya çıkar)ncbi.nlm.nih.gov. İlerleyen dönemde ultrason görüntüsünde göreceğiniz yapı doğrudan amniyotik sıvı içindeki bebeğin kendisi ve çevre yapılandır.

Fetal kalp atışı bu haftada kesinlikle duyulabilir. Anne karnındaki bebekte kalp atışı zaten 10–12. haftalarda Doppler ile duyulmaya başlar; 35. haftada ise standart doğum öncesi muayenede bebek kalp atışı rahatlıkla izlenir. Babacı’nın Bump rehberine göre Doppler ile kalp atışı genellikle 10–12. haftada duyulur, ancak son aylarda fetüsün kalp hızı dakikada 120–160 arasındadır.

Beta HCG değeri gebeliğin ilk trimesterinde ölçülen bir hormon değeri olduğu için, 35. haftada bu teste ihtiyaç duyulmaz. Ancak referans için belirtmek gerekirse, hamileliğin ilerleyen haftalarında Beta-HCG giderek azalır. Memorial Sağlık Grubu’na göre 25–40. haftalık gebelikte normal Beta HCG aralığı yaklaşık 3.640–117.000 mIU/mL arasındadır. Yani 35. haftada, gebeliğin erken dönemindekine kıyasla çok daha düşük bir değerde seyretmesi beklenir. Bu hormon genellikle adet gecikmesinden hemen sonra hızlıca yükselip 9–12. haftada pik yapar, sonrasında 3. trimester boyunca azalır.

Anne-Tipki Duygu Durumu ve Hisler

Bu haftalarda hormonlar yoğun biçimde çalıştığı için anne adayının duyguları inişli çıkışlı olabilir. Heyecan, endişe ve merak normaldir; doğumun yaklaşması hem fiziksel hem ruhsal açıdan kaygı yaratabilir. Uyku düzeniniz bozulabilir ve sık sık pozisyon değiştirme ihtiyacı duyabilirsiniz. Kabızlık, hazımsızlık veya mide yanması sebebiyle kendinizi huzursuz hissedebilir, ancak bu şikayetler sık sık beslenme düzeni ile hafifletilebilir.

Bebeğinizin hareketleri bu haftada azalmış gibi hissettirebilir, çünkü rahim içindeki alan daralmıştır. Yine de hissedilen tekmeler ve kıpırtılar gücünü korur; bebeğiniz hala tekme atıyor, dönüyor ve hıçkırıyor olabilir. Anne genellikle bu hareketleri takip eder ve bebeğin hareketlerinde ani bir azalma olursa doktoruna başvurur.

Pelvik bölgede baskı ve hafif rahatsızlık devam edebilir. Özellikle bebeğin başı pelvis içine yerleşmişse, yürürken pelvik kemiklerde bir baskı hissedilebilir. Ancak bu ağrı genellikle geçicidir ve dinlenmekle veya gebelik egzersizleriyle (örneğin pelvik tilt hareketleri) hafifletilebilir.

Cinsel İlişki ve Gebelik

Sağlıklı seyreden bir gebelikte, doktor aksi bir kısıtlama getirmedikçe cinsel ilişki güvenli kabul edilir. Araştırmalar göstermiştir ki normal bir gebelikte cinsel ilişki ve orgazm, düşük veya erken doğuma yol açmaz. Erken doğum riski, plasenta previa veya amniyotik kesenin risk altında olduğu durumlar yoksa cinsel ilişki serbesttir. Ancak kanama, düşük tehdidi, erken doğum riski gibi durumlarda, doktorunuz cinsel ilişki konusunda kısıtlayıcı olabilir. Dolayısıyla, özel bir problem yoksa rahatlayıcı cinsel aktivitenin anne ve bebek sağlığına zararı yoktur.

Doktor Kontrolleri ve Öneriler

Bu dönemde doğum için geriye sayım başlamıştır, bu nedenle doktor kontrollerini aksatmamak önemlidir. Her kontrol sırasında anne adayının tansiyonu, idrarı ve genel sağlığı takip edilir. Fetusun sağlık durumu ise ultrason ve NST (Non-Stres Test) ile değerlendirilir. Ultrason muayenesinde bebeğin duruşu, amniyotik sıvı miktarı, plasentanın yeri ve yaşı gözden geçirilir. Ayrıca doktor fetüsün tahmini boyunu ve kilosunu da not eder. 35. haftadan itibaren her kontrolde genellikle NST (Non-Stres Testi) yapılır; bu testte bebek hareket ederken kalp atış hızı kaydedilerek stres altında olmadığı teyit edilir.

Doktorunuz gebelikle ilgili sorularınızı yanıtlamaya hazır olacaktır. Pelvik taban kaslarını kuvvetlendirmek için Kegel egzersizleri yapmaya başlayabilirsiniz. Perine bölgesine masaj yapmak da doğuma hazırlığı destekleyebilir. Uzmanlar 35. haftadan itibaren hafif yürüyüşler, yoga, nefes egzersizleri gibi aktivitelerin anne adayının rahatlamasına yardımcı olduğunu vurgulamaktadır. Kendinizi fazla zorlamadan günlük hareketleri yapmaya devam edin; kan dolaşımınızı desteklemek için ara sıra ayağa kalkıp dolaşmak, bacaklarınızı yukarı kaldırmak şişlikleri azaltabilir.

Nelere Dikkat Etmeli?

Bu haftada özellikle olağandışı durumlar için tetikte olunmalıdır. Herhangi bir vajinal kanama veya su gelmesi durumunda derhal doktora başvurulmalıdır. Ayrıca düzenli kasılmalar, sürekli karın/ bel ağrısı, artan pelvik basınç hissederseniz erken doğum belirtisi olabilir; bu durumda da vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna gidilmelidir. Normalde rastgele gelen, kısa süreli Braxton Hicks kasılmaları erken doğum anlamına gelmez, ancak sıklaşıp ağrılı hale gelirse tıbbi değerlendirme gerekir.

Bebeğin hareketlerini düzenli olarak takip edin. Hissedilen hareketlerde belirgin bir azalma veya anormallik fark ederseniz hemen doktorunuzla iletişime geçin. Bu haftada fetal hareket takibi özellikle önemlidir. Ayrıca, eğer gebelikte henüz yapılmadıysa gestasyonel diyabet taraması (şeker yükleme testi) bu dönemde yaptırılabilir. Kan basıncınıza dikkat edin ve baş ağrısı, görme bulanıklığı, yüz/ellerde ani şişlik gibi preeklampsi belirtileri görülürse doktora bildirin.

Günlük hayatta rahat giysiler giymeye, sırt üstü yatmaktan kaçınmaya çalışın; sol yanınızı kullanmak dolaşımı iyileştirir. Yüksek topuklu ayakkabı yerine düz, rahat ayakkabılar tercih edin. Cildinizi nemlendirmek çatlak riskini azaltır ve diş bakımınıza özen göstermek (diş fırçalama, diş ipi) ağız sağlığınızı korur. Stresten uzak durup yeterli dinlenme ve uyku almaya çalışın.

Bebek Hareketleri ve Kalp Atışı

Bu haftada bebek hâlâ hareket eder ve atılan tekmeler güçlüdür; anne bu hareketleri net bir şekilde hisseder. Fetal hareketler genellikle azalmaya başlar çünkü bebek için alan daralır, ancak yapılan hareketlerin şiddeti artabilir. Hareketlerdeki azalma için doktorunuzla konuşun; özellikle her gün en az 10-12 kez hareket hissedilmesi hedeflenir.

Fetal kalp atışı, Doppler ile bu dönemde kolaylıkla duyulabilir. Standart muayenelerde doktorunuz steteskopla da bebeğin kalp atışını dinleyebilir; normalde 120–160 atım/dakika arası olan bu ritim sağlıklı gebeliğin bir göstergesidir. Kalp atışı kontrolü genelde 35. haftadan itibaren düzenli yapılmasa da, NST gibi testlerde sürekli takip edilir.

Kürtaj (Gebeliğin Sonlandırılması)

35 haftalık gebelikte kürtaj uygulanması tıbben ve yasal olarak mümkün değildir. Türkiye’de yasal düzenlemelere göre istenmeyen gebelik, annenin isteğiyle yalnızca gebeliğin ilk 10 haftasına kadar sonlandırılabilmektedir. 35. haftada gebelik sonlandırılmaya çalışılması hem bebek için hem anne için aşırı risklidir; çünkü bebek bu haftada canlı doğabilecek seviyededir. Dolayısıyla 35. haftada gebeliği sonlandırmak hukuken izin verilen sınırların çok ötesindedir.

Beslenme ve Diyet

Bu dönemde dengeli beslenmeye özen göstermelisiniz. Mide yanması ve kabızlığı önlemek için gün içinde sık sık küçük öğünler tercih edin. Protein (et, balık, süt ürünleri) ile kalsiyum (süt, yoğurt, peynir) ve demir (kırmızı et, yeşil yapraklı sebzeler) yönünden zengin besinler tüketilmelidir. Sindirimi kolaylaştırmak için lifli gıdalar (tam tahıllar, meyve, sebze) alın; bol su içmek de kabızlığı ve ödemi azaltmaya yardımcı olur. Folik asit ve C vitamini alımı devam etmelidir; bu besinler hem sizin hem bebeğinizin sağlığını destekler. Diyetinize aşırı kafein veya alkol katmaktan kaçının. Gerekirse diyetisyeninizden son aylara özel beslenme önerisi alabilirsiniz.

Özet ve Genel Öneriler

35. haftada gebelik hızla sonlanmaya yaklaşırken anne ve bebek hızlanan bir hazırlık süreci içindedir. Bu hafta boyunca yaşanacaklar arasında sık idrara çıkma, mide yanması, kasık ve bacak ağrıları gibi şikayetler ve bebeğin düzenli fakat nispeten azalmış hareketleri bulunur. Bebek yaklaşık 2.5 kg olup iç organları neredeyse tamamlanmış bir şekilde büyür. Bu dönemde özellikle erken doğum belirtileri konusunda dikkatli olunmalı, düzenli doktor kontrollerini aksatmamalısınız. Sağlık uzmanınızın önerilerine uyun, gebelik egzersizleri ve hafif yürüyüşlerle formda kalın, beslenmenize özen gösterin. Gerekli testleri (NST, kan değerleri, şeker testi vb.) zamanında yaptırın ve olası her şikayette doktorunuza başvurun.

Bu kapsamlı rehber, 35. haftada annenin ve bebeğin yaşayabileceği tüm önemli değişiklikleri, belirtileri ve yapılması gerekenleri ele almıştır. Doğum öncesi son haftalarınıza sağlıklı ve rahat geçiş yapmanız dileğiyle.