Blog

Hamileliğin 22. haftası, gebeliğin yaklaşık 5. ayına denk gelir. Hesaplamalara göre 40 haftalık gebelik sürecinde 22. haftada doğuma yaklaşık 18 hafta kalmıştır. Bu hafta itibarıyla bebeğiniz doğum için yarıyı geçmiş, ikinci trimesterin ortalarındadır. Anne adayları artık gebelik belirtilerinin çoğunu fark etmiş, karın büyümüş ve bebek hareketleri daha belirgin hale gelmiştir.

Bebekteki Gelişim ve Değişimler

22 haftalık bebek ortalama 27–28 cm boyunda ve yaklaşık 0,4–0,45 kg (430–460 gram) ağırlığındadır. Bebeğiniz hızla kilo alıp uzarken, organ gelişimi de büyük oranda tamamlanmaktadır. Akciğerler gelişimini sürdürür ve bebek amniyotik sıvı içini nefes hareketleriyle “prova” yapmaya başlarnhs.uk. Sindirim sistemi aktifleşir; bebek amniyotik sıvı yutar ve bu sıvı bağırsaklarda birikerek doğum sonrasında mekonyum denilen koyu dışkıyı oluştururnhs.uk.

Bebeğin duyusal organları da ilerler. Tat alma tomurcukları şekillenmiştir ve anne yediği besinlerin tatlarını algılamaya başlamıştırnhs.uk. Ayrıca gebeliğin 18–20. haftalarında işitme duyusu devreye girer; 22. haftada bebek artık anne karnı içindeki sesleri (örneğin kalp atışı, dış sesleri) duymaya başlamıştır. Bu dönemde yüz hatları daha belirginleşir; kirpik, kaş ve saç çizgisi görünür hale gelmiştir. Bebek göz kapaklarını genellikle kapalı tutar, fakat parlak ışığa tepki verebilir.

Kas iskelet sistemi güçlenir, kemikler sertleşmeye devam eder. İnce tüy (lanugo) hâlâ vücut üzerinde mevcuttur; lanugo, doğum öncesi verniks (yağlı salgı) tabakasının cildin üzerinde kalmasına yardımcı olur. Yutma, emme gibi refleksler belirginleşir; bebeğiniz başparmağını emme hareketi yapabilir. Elleri ve ayakları hareketlidir, zaman zaman tekme ve dönme hareketleri ultrason görüntülerine yansıyabilir. Bebek artık düzenli uyku-uyanıklık döngüsü oluşturmaya başlamıştır; bazı zamanlar uyanık, bazı zamanlar uykudadır. Bu sırada kalp atışları dakikada genellikle 120–160 arası değişir.

Bebeğin cildi henüz tam yağ depolamadığı için kırışık görünebilir. Bu kırışıklıkları ve hassas cildi korumak için verniks ve lanugo işlev görür. Bu haftada bebeğin cilt pigmentleri (göz ve ten rengi gibi) henüz oluşmaya başladığından, bebeğin gözleri doğuma kadar büyük olasılıkla kapalı kalacaktır. Eğer erkek bebekse testisler aşağı inerken, dişi bebekte rahim ve yumurtalıklar yerlerini almaya başlar.

Anne Adayında Değişiklikler ve Belirtiler

22. hafta, hamileliğin ikinci trimesterinin ortalarına denk geldiği için anne adayında önceki aylardaki bazı rahatsızlıklar geçmiştir. Sabah bulantıları ve kusma genellikle artık azalır, anne kendini daha enerjik hissedebilir. Karın büyümeye devam eder; rahim, leğen kemiğinin (pelvis) üstüne çıkmış ve anne karnı göbek deliği civarının birkaç santimetre üzerine ulaşmıştır. Bu nedenle anne adaylarının göbek çevresinde belirginleşme başlar ve toplamda 5–6 kg kadar kilo alımı sık görülür.

Hormonal değişiklikler ve büyüyen rahimden dolayı pek çok yeni belirti görülebilir. Anne adaylarında kasık ve alt karın bölgesinde ligamentlerin gerilmesine bağlı ağrılar (yuvarlak bağ ağrısı) sıklıkla hissedilirnhs.uk. Bel ve sırt ağrıları, bel çukurunun artan eğimi ve taşıdığı ekstra ağırlıktan kaynaklanabilir. Bacaklarda, ayak bileklerinde, ellerde ve yüzde hafif şişlik (ödem) olabilir; bu genellikle normal bir durumdur ancak aşırı şişlik preeklampsi belirtisi olabilir. Vücudun hormon profili değiştiği için burun kanamaları, diş etlerinde şişlik ve kanama, artan vajinal akıntı ya da meme başlarından süt benzeri sıvı gelmesi görülebilir; bu sıvı “kolostrum” benzeri bir salgıdır ve genellikle endişe gerektirmez.

Hormonal artış ciltte de değişikliklere yol açar. Cildiniz yağlanabilir, sivilceler çıkabilir. Yüzde kahverengi lekeler (gebelik maskesi veya kloazma) ortaya çıkabilirnhs.uk. Deride çatlaklar (stria gravidarum) oluşmaya başlayabilir. Saç ve tırnaklarda güçsüzleşme görülebilir; bazı kadınlar saç dökülmesi yaşarken bir kısmında saçlar kalınlaşabilir. Nabızda artış (çarpıntı) hissedilebilir; tüm dolaşım hacmi arttığı için kalp daha hızlı atar, dakikada ~20-30% hızlanabilir.

22. haftada bebek hareketleri anneler tarafından net şekilde hissedilir. Önceki haftalarda hissetmeye başlayan hareketler artık düzenli tekme ve kıpırdanmalar olarak ayınlatır. Bebeğin kalp atışı Doppler gibi cihazlarla kolaylıkla duyulabilir; normal fetal kalp atım hızı 120–160 arasındadır. Anne, göğüslerinde süt kanalı dolulukları veya hafif kasılmalar fark edebilir; uterus büyürken pelvik bölgede zaman zaman hafif kasılma hissi (Braxton Hicks) olabilir. Gebeliğin ilerleyen haftalarında Braxton Hicks kasılmaları artabilir ancak 22. haftada genellikle çok şiddetli değildir.

22. Haftada Ultrasonda Görüntü ve Tetkikler

22. hafta itibarıyla bebeğin organ gelişimi büyük ölçüde tamamlanmıştır. Bu nedenle detaylı ultrason muayenesinde tüm organ yapıları izlenebilir. Türkiye’de genellikle 20–22. haftalarda yapılan “ayrıntılı anomali taraması” bu döneme denk gelir. Bu tarama ultrasonuyla bebeğin kalp, beyin, böbrek, omurga, eklem ve diğer organlarının görüntüleri incelenerek gelişim açısından normal olup olmadığı kontrol edilir. Gebelik kesesi (gestasyon kesesi) ilk aylarda rahimde görülen kese biçimindeki yapıdır, 22. haftada gebelik kesesi ayrıştırılmaz; ultrason görüntüsünde bebek, plasenta ve rahim açıkça görülür.

Ayrıca her kontrol muayenesinde anne adayının rahim yüksekliği (fundus yüksekliği), kilo, kan basıncı ve idrar tahlili yapılır. Doktor bebeğin kalp atımını Doppler cihazla dinler, nabız hızını kontrol eder. Rutin kan testleriyle gebelik demir düzeyi (hemoglobin), şeker yükleme gibi tetkikler yapılır; 16–18. haftalarda PSAF (üçlü test) gibi taramalar önerilebilir. Bu haftada vitamin-mineral takviyesi gerekliyse doktorunuzun yönlendirmesiyle günlük 400-600 µg folik asit, 27 mg demir, 1000 mg kalsiyum ve D vitamini alımı önerilir. Gebelik sırasında beslenmenin dengeli olması çok önemlidir; taze sebze-meyveler, tam tahıllar, yağsız protein ve sağlıklı yağlar ağırlıklı bir beslenme şekli benimsenmelidirnhs.uk.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

22. haftada da, doktorunuza verdiği talimatlara uymaya devam etmelisiniz. Sigara içmek bebeğe giden oksijen miktarını azaltır ve düşük, ölü doğum riskini artırırnhs.uk. Gebelik sırasında alkol ve kafeinden (kahve, çay, enerji içecekleri) uzak durmak önemlidirnhs.uk. Örneğin, günlük kafein alımı 200 mg’ı aşmamalıdır (yaklaşık 1 fincan kahve kadar)nhs.uk. Sağlıklı yağlı balıklar (somon gibi), az yağlı süt ürünleri, tam tahıllar, kurubaklagiller ve bol yeşil sebze tüketerek demir, kalsiyum ve omega-3 takviyeleri almayı unutmayın. Doktorunuzun önerdiği doğum öncesi vitaminleri düzenli kullanın. Her gün yeterince su içmek ve düzenli egzersiz yapmak (haftada en az 150 dakika hafif tempolu yürüyüş veya gebelik yogası gibi) gebeliği desteklernhs.uknhs.uk.

Ağır kaldırmaktan, aşırı zorlayıcı egzersizden ve yüksek ısıya (sauna, sıcak banyo) maruz kalmaktan kaçının. Pozisyon değiştirirken ani hareket yapmamaya özen gösterin. Gece uyurken sol yan pozisyonunda yatmak dolaşımı kolaylaştırır ve anneye daha rahat hissettirir. Doktor kontrollerini aksatmayın ve rutin jinekolojik muayenelerinizi ihmal etmeyin.

Aşağıdaki durumlar ciddiye alınmalıdır: aşırı vajinal kanama veya koyu lekelenme, sızıntı şeklinde amniyotik sıvı akışı, şiddetli kasık/karın ağrısı, sürekli baş ağrısı, görme bozukluğu veya ödem (şişlik) artışı. Bu belirtiler ortaya çıkarsa vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurun.

Gebelikte Cinsellik ve Diğer Sorular

Sağlıklı bir gebelikte cinsel ilişki, bebeğe zarar vermez. Anne rahmindeki amniyotik sıvı ve kaslı rahim duvarı bebeği koruduğu için; cinsel ilişkinin plasenta veya bebeğe fiziksel etkisi yokturnhs.uk. Olası komplikasyon yoksa (plasenta previa, erken doğum riski, vajinal kanama gibi) gebelik boyunca cinsellik güvenlidirnhs.uk. Rahim kasılması yaratabileceği için, kanama, sıvı gelmesi veya rahim açılması riski varsa doktora danışılmalıdır. Gebeliğin ikinci trimesterinde genellikle cinsel istekte artış görülebilir. Konforlu pozisyonlar (yan yana veya eşinizin arkadan desteklediği pozisyonlar) tercih edilebilir. Eğer cinsel temas sonucu yoğun kramplar veya kanama olursa, sağlık ekibinizi bilgilendirin.

Anne adayları 22. haftada bebek hareketlerini net bir şekilde hisseder. Bebeğiniz rahimde yeterince hareketlidir; karnınıza dokunduğunuzda tekme veya kıpırdama hissetmeniz yaygındır. “Bebek nerede?” diye merak edenler için, bebeğiniz rahim içinde aşağı değil yukarı doğru uzanan bir konumda yer alır. Yani leğen kemiklerinin üzerinde, karnın ortalarına yakın bir noktada bulunur. Gebeliğin bu döneminde bebek hareketlerine alıştığınız ve düzenini gözlemlediğiniz için, hareketlerin azalması durumunda doktora haber vermek önerilir.