Blog

31. gebelik haftasına (son adet tarihinden itibaren yaklaşık 30 hafta 0 gün – 30 hafta 6 gün arası) ulaşmış bir kadın, gebeliğinin 7. ayının sonuna girmiştir. Bu dönemde bebek hızla kilo alır ve gelişimini tamamlamaya yaklaşır. Anne adayı da hızlanan değişiklikler yaşar. 31. haftanın belirtileri arasında karın büyümesi, bebeğin hareketlerini hissetmede artış, bazen ara ara gelen ağrısız kasılmalar (Braxton Hicks) ve sık idrara çıkma sayılabilir. Hamilelik haftası hesaplanırken genellikle son adet tarihinin ilk günü esas alınır; bu yöntemle 31. hafta, 7 ay 3 haftaya denk gelir.

Bebekteki Değişiklikler ve Gelişim

Bu haftada fetüsün bebeğin boyu baş-topuk uzunluğu yaklaşık 40–41 cm civarındadır ve kilosu 1,5–1,8 kg’dır. Bebeğin gelişimi artık uzamaktan çok kilo almaya yönelmiştir; yanaklar dolmakta, cildi daha pürüzsüzdür. Deri altındaki yağ tabakası kalınlaşmaya devam ettiği için bebeğin kırışıklar azalır. Üzerindeki ince tüyler (lanugo) giderek dökülür, cildi bir koruyucu sıvı (verniks kaseosa) ile kaplanır. Akciğerlerde sürfaktan üretimi hızlanarak hava keseciklerinin olgunlaşmasına katkıda bulunur; ancak tam solunum için genellikle 36 haftaya kadar zaman gerekir. Beyin ve sinir sistemi karmaşıklık kazanır; bebek ışığa tepki verebilir, gözleri açıp kapayabilir, çevresindeki sesleri duymaya başlar. Sesler bebek için yeni uyaranlar oluşturur; anne-baba bebeğe konuşarak aralarındaki bağı güçlendirebilir.

• Fetal pozisyon: Bebeğiniz bu dönemde rahim içinde bacaklarını karnına doğru çekik şekilde klasik fetal pozisyondadır. Doğum için ideal pozisyon baş aşağı (baş pelvise dönük) olandır. 31. haftada bazı bebekler zaten baş aşağı pozisyona geçmeye başlamış olabilir, ancak henüz dönmemişse endişe yoktur; baş aşağı hale gelmek için halen zaman vardır. Doktorunuz bu haftada rahminizin boyunu ölçer ve bebeğin hangi yönde olduğunu kontrol eder.
• Hareketler: Bebeğiniz çok aktif bir dönemindedir. Yumruk atma, tekmeleme, dönme gibi hareketleri yoğundur. Anneler bu hareketleri bazen uyku düzenini bozucu bulabilir; akşam veya gece saatlerinde daha çok hissedilebilir. Bebeğin hareketliliği sağlık göstergesidir. Fetal aktivite kontrolü önemlidir; normalde 2 saat içinde yaklaşık 10 hareket beklenir. Hareketlerde belirgin azalma hissederseniz bir atıştırmalık alıp temiz bir yerde 30-60 dakika dinlenip sayım yapmalı ve sorun devam ederse doktorunuza başvurmalısınız.
• Kalp atışı: 31 haftalık bebekte kalp atışları genellikle 110-160 atım/dakika aralığındadır. Doktor kontrollerinde Doppler ultrason veya stetoskop ile rahatça duyulabilir. Günlük yaşamda anne bu sesleri işitemez, ancak bebek hareketi hissi ve kontrol muayeneleriyle takip edilir.

Annedeki Değişiklikler ve Belirtiler

Annede uterus (rahim) hızla büyümeye devam eder. Rahim üst ucu (fundus) genellikle göbek deliğinin yaklaşık 2 parmak üstüne kadar gelir ve karnınız belirgin biçimde büyümüştür. Bu büyüme, pelvik bölgeye basınç yaparak bazen kasık ağrısına veya bel ağrısına yol açabilir. Kasık ağrısı genellikle düzensizdir ve bebeğin pozisyon değişimine bağlıdır. Aynı zamanda bu haftadan itibaren Braxton Hicks kasılmaları (acı vermeyen, düzensiz doğuma hazırlık kasılmaları) başlayabilir. Rahmin 20–30 saniye gerginleşip gevşediğini hissedebilirsiniz; bu normaldir. Kasılmalar ağrılı veya düzenli hale gelirse erken doğum işareti olabileceğinden doktorunuza danışmalısınız.

Anne adayında şu değişiklikler görülebilir: Karında siyah çizgi (linea nigra) koyulaşması, meme uçlarında pigmentasyon, kolostrum (ilk süt) sızıntısı, bacak krampları, reflü/ekşime hissi, gaz ve kabızlık, daha sık idrar yapma isteği (büyüyen rahim mesaneyi baskılar). Göğüslerdeki yağlanma ve büyüme artar. Kan hacminizdeki artış nedeniyle bazen nefes darlığı veya çabuk yorulma hissi oluşabilir; özellikle yukarı doğru yatış ve egzersizle rahatlama olabilir. Hormonal değişiklikler sonucu diş etleriniz şişebilir, burun kanamaları olabilir. Duygu durum dalgalanmaları, heyecan, huzursuzluk veya uykusuzluk yaşanabilir.

Ultrason ve Diğer Tetkikler

31. hafta rutin ultrason kontrolü için öngörülmeyebilir; ancak doktorunuz durumunuza göre bir ultrason önerebilir. Ultrasonla bebeğin kilosu, ölçüleri, amniyon sıvısı miktarı ve plasenta değerlendirilir. Gerekirse NST (Non-Stres Test) ile bebeğin kalp atış hızı, hareketleri ve oksijen alımı kontrol edilebilir. Ayrıca, her kontrolde kan basıncı ve idrar testleri yapılır. Yüksek tansiyon veya idrarda protein preeklampsi belirtisi olabilir; bu nedenle doktora tüm muayenelerde tansiyon ölçtürmek önemlidir. Hamileliğin 28. haftasında yapılması gereken testler arasında önerilen şeker yükleme testi (diyabet taraması) genellikle önceden tamamlanmış olur. Kan uyuşmazlığı (Rh) iğnesi gerekiyorsa 28. haftada uygulanmış olmalıdır.

Gebelik Kesesi ve Beta HCG

Gebelik kesesi (gestasyonel kese), ultrasonografide genellikle ilk trimesterde görülür; 5. haftada rahim içinde 3–5 mm çaplı bir halka olarak belirir. 31. haftada gebelik kesesi olarak anılan yapı artık görünmez; onun yerine bebek, plasenta ve amniyotik sıvı görselleştirilir. Beta HCG hormonu seviyeleri ise üçüncü trimesterde düşmeye eğilimlidir. Normal bir gebelikte 29–41. haftalar arasında Beta HCG değeri yaklaşık 940–60.000 IU/L aralığındadır. Sonuç, gebeliğin erken dönemlerine göre daha düşük aralıklardadır; bu haftada rutin Beta HCG takibi yapılmaz.

Cinsellik ve Yaşam Tarzı

Normal giden bir gebelikte cinsel ilişki, doktor onayıyla doğuma kadar sürdürülebilir. Cinsellik bebeğe zarar vermez; bazı bebekler ilişki sonrası hareketlenebilirken bazısı sessizleşir, her ikisi de normal tepkilerdir. Ancak plasenta previa, erken doğum tehdidi, vajinal kanama gibi risk faktörleri varsa seks önerilmez. Kasılmaların artması halinde doktorunuz bu konuda kısıtlama getirebilir. Diğer yaşam tarzı önerileri arasında ağır kaldırmamak, ani hareketlerden kaçınmak, dengeli beslenmek ve bol sıvı almak sayılabilir. Düzenli hafif egzersizler (doktor onayıyla yürüyüş, yüzme gibi) genel sağlık ve dolaşım için yararlıdır.

Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar

31. haftada erken doğum belirtileri konusunda dikkatli olunmalıdır. Aşağıdaki durumlar varsa hemen sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır:

• Bir saat içinde 5 veya daha fazla düzenli kasılma (rıhtmik ve ağrılı kasılmalar).
• Su gelmesi veya vajinal sıvı sızıntısı.
• Alt karında sürekli kramp veya kramplar.
• Bel ve kasık bölgesinde inatçı ağrı (özellikle belin alt kısmında).
• Pelvise aşağı doğru basınç hissi.
• Aniden artan vajinal akıntı, kanama veya ishal ile birlikte karın krampları.

Ayrıca yüksek tansiyon, ödem, şiddetli başağrısı veya görme bozukluğu (preeklampsi belirtileri) durumunda doktorunuzla temasa geçmelisiniz. İdrar yolu enfeksiyonu sık görülebilir ve bazen belirti vermeden ilerleyebileceğinden, bu haftalarda rutin idrar kültürü ve tetkiki önerilir.

Doktor randevularınızı aksatmamalı, önerilen tüm test ve aşıları (örneğin grip aşısı veya tetanoz takviye aşısı) zamanında yaptırmalısınız. Düzenli ölçümler (kan basıncı, kilo, bebek hareket sayısı) ve doktorun önerdiği ek kontroller anne ve bebek sağlığını korumada kritik önemdedir.