Blog

8 haftalık gebelik, son adet tarihine göre hesaplandığında gebeliğin 2. ayının ortasına denk gelir. Bu dönemde rahim, bebek ve plasenta hızlı bir gelişim süreci içindedir. Anne henüz dışarıdan belli olmasa da içerideki hormon değişiklikleri, hem bebek hem de anne vücudunda gözlemlenebilecek pek çok değişikliğin başlangıcını oluşturur.

8 Haftalık Gebelik Kaç Aydır?

Gebelik haftaları genelde son adet tarihinden itibaren hesaplanır. Bu hesaba göre 8 haftalık gebelik 2 aylık hamilelik demektir. Yani ilk ayın sonunda ikinci aya geçilmiş olur. Bu dönemde bebek vajinanın ultrasonu ile kolayca görülebilecek büyüklükte gelişmiştir, ancak annenin görünümü henüz hamileliği belli etmeyebilir.

Gebelik 8. Haftada Nasıl Anlaşılır?

Gebelik 8. haftada henüz dışarıdan bariz bir işaret olmasa da, gebe kaldığınızı anlamanın yolları vardır. İlk olarak adet gecikmesi ve evde uygulanan idrar gebelik testleri önemli ipuçları verir. Kan veya idrar testinde pozitif sonuç alınırsa, gebelik doğrulanır. Sonrasında doktor muayenesinde ultrasonografiyle gebeliğin rahim içi olup olmadığı, haftası ve sağlığı kontrol edilir. Ultrason muayenesi özellikle gebeliğin rahim içi olduğunu gösteren gebelik kesesinin varlığını ve embriyonun durumunu teyit eder. Aynı zamanda 8. haftada bebek kalp atışları duyulabilir hale geldiği için, gebeliğin normal ilerleyip ilerlemediğine dair güvenilir bilgiler alınır. Bunların yanında, kan testiyle ölçülen beta HCG seviyesi de gebeliği doğrulamada yardımcı olur.

Beta HCG Değerleri

Gebeliğin tespitinde en çok kullanılan hormon ölçümü, beta insan koryonik gonadotropini (beta HCG) değeridir. Her gebelikte, haftalar ilerledikçe beta HCG seviyesi önemli ölçüde artar. Örneğin, bir uzman kaynakta 7–8. haftalar arası için tipik beta HCG değeri aralığı 7.650 – 229.000 mIU/mL olarak belirtilmiştir. Bu nedenle 8. haftaya gelmiş sağlıklı bir gebelikte HCG değeri genellikle bu aralıkta olur. Beta HCG değerinin düzenli olarak takip edilmesi, gebeliğin sağlıklı ilerleyip ilerlemediği ve dış gebelik gibi durumların erken teşhisi için önemlidir.

Bebekte Neler Oluyor?

8 haftalık gebelikte embriyonun gelişimi hızlanmış ve pek çok yapısı şekillenmeye başlamıştır. Embriyo yaklaşık 13–15 mm uzunluğundadır ve neredeyse 2 gram ağırlığındadır. Kol ve bacak çıkıntıları iyice belirginleşmiş, el ve ayak parmakları oluşma sürecine girmiştir. Kalp, döllenmeden itibaren gelişimini sürdürecek şekilde çalışmaya devam eder; 8. haftada bebeğin kalbi saniyede yaklaşık 2–3 kez atar (dakikada ~120–170 atım). Yüzü ve başı da hızla gelişir; göz kapakları, kulak yapısı, burun ve ağız şekillenmeye başlar. Bir yandan iç organların (karaciğer, böbrekler, beyin yarımküreleri, sindirim sistemi) ilk biçimleri oluşurken, bir yandan da plasenta bebeği beslemeye hazırlanan işlevsel yapısını oluşturur. Gebeliğin 8. haftası, plasentanın rahim duvarına yerleşmeye başladığı ve büyüdüğü önemli bir dönemdir.

Bebek hala çok küçük olsa da sinir sistemiyle kaslar arasında elektriksel bağlantılar kurulmaya başlanır. Bu nedenle bebek karnında henüz belirgin hissettirilmez, ancak doppler ultrasonla kalp atışı duyulabilir. Bebeğin minik bedeni bazen kıvrılıp hafif sallanabilir veya sıçrayabilir; bu tür küçük hareketler ultrason görüntülerinde gözlenebilir, ancak anne adayları bunları hissetmez. Bu haftada bebek amniyon kesesi içindeki sıvı içinde korunur ve bu sıvı, göbek bağı ile bebek-anne beslenmesini sağlayacak sistemin bir parçasıdır.

Bebek Ultrason Görüntüsü

Gebeliğin 8. haftasında yapılan bir ultrason muayenesinde, bebeğin baştan kuyruğa uzunluğu (CRL) ölçülerek yaş tayini kesinleştirilebilir. Ultrason görüntüsünde embriyo genellikle “fasulye” veya “fasulye tanesi” biçiminde görülür; başı vücuda oranla biraz daha büyük, vücut kıvrılmış konumdadır. Aynı görüntüde gebelik kesesi (yani bebekle plasentayı çevreleyen kese) de siyah boşluk olarak belirgindir. Aşağıdaki ultrason görüntüsü, 8 haftalık bir gebelikte kesede beliren embriyoyu göstermektedir:

xxx

8 haftalık gebelikte ultrason görüntüsü. Bu görüntüde siyah alan rahim içindeki amniyon (gebelik kesesi) boşluğunu, içindeki daha belirgin beyazımsı nokta da 8 haftalık embriyoyu göstermektedir. Ultrason sırasında embriyonun kolları, bacakları ve atmaya başlayan kalp atışı (küçük bir hareket olarak) görülebilir.

Ultrasonu yapan doktor, bu sayede gebeliğin rahim içinde olduğunu (dış gebeliği ekarte etmek için) ve bebek ile kesenin görünümünü kontrol eder. Eğer bebekte veya kesede beklenmedik bir durum varsa (örneğin boş bir kese), doktor gerekli yönlendirmeleri yapar. Ancak normal şartlarda 8. haftada embriyo ve kese ultrasonla rahatlıkla görülür, kalp atışı duyulur. Ayrıca ikiz gebelik gibi durumlar da bu haftada iki ayrı kalp atışı duyularak belirginleşir.

Annedeki Değişiklikler

Hamileliğin 8. haftasında anne adayının vücudunda pek çok değişiklik yaşanmaktadır. Hormon düzeyindeki hızlı artış sebebiyle anne yorgunluk, halsizlik ve uyku eğilimi hissedebilir. Özellikle sabahları mide bulantısı ve kusma (hamilelikte “sabah bulantısı”) çok sık görülür. Memelerde hassasiyet, ağrı ya da dolgunluk hissi ortaya çıkabilir. Büyüyen rahim mesaneye baskı yaptığı için sık sık idrara çıkma ihtiyacı duyulur, gece de bu durum uykunun bölünmesine yol açabilir. Koku almada değişiklik veya belirli kokulara karşı aşırı hassasiyet (örn. kahve kokusu) görülebilir. Bazı anne adaylarının iştahı değişir, belirli yiyeceklere karşı iştah açılabilir veya tam tersi bazı tatlara karşı isteksizlik (örneğin çinko/gıda tadı) gelişebilir. Ciltte hormonel değişiklikler nedeniyle sivilce ve yağlanma ortaya çıkabilir.

Rahim, portakal büyüklüğüne ulaşarak çevresindeki bağların gerilmesine neden olur; bu nedenle hafif alt karın veya kasık ağrısı normal sayılır. Genellikle batıcı veya kramp şeklinde olan bu ağrılar zorlama veya anormal bir durum göstermezse endişe gerektirmez. Ayrıca memelerdeki büyüme ve meme ucundaki areola renk koyulaşması, vücudun emzirmeye hazırlık tepkilerindendir. Saçlar kalınlaşıp parlaklaşabilir, bu nedenle saçların dökülmesi azalabilir. Buna karşılık ağızda metalik bir tat duyulabilir veya diş eti hassasiyeti görülebilir. Ruhsal anlamda da hormonlardan kaynaklı duygu değişiklikleri olabilir; anne adayı hem heyecanlı hem endişeli, bazen duygusal olabilir. Özetle bu dönemde vücut, yeni döneme uyum sağlamak için pek çok yönden hazırlık yapmaktadır.

Gebelikte Cinsellik

Normal, düşük riski taşımayan bir gebelik sürecinde cinsel ilişki genel olarak güvenlidir. Uzmanlar, plasenta yatkınlığı, serviks problemleri veya tekrarlayan düşük öyküsü gibi ciddi risk faktörleri yoksa hamilelik boyunca istendiği sıklıkta cinsel ilişkiye girilebileceğini belirtir. Memorial tarafından aktarılan bilgilere göre, gebe kadında erken doğum riski, plasentanın altta yerleşmesi veya daha önce düşük geçirmiş olması gibi sorun yoksa, cinsel birleşme bebeğe zarar vermez. Gebeliğin henüz başında cinsellik konusunda korkular olsa da, doğru pozisyon ve rahatlık koşulları sağlandığında anne ve baba adayı açısından bu dönem sağlıklı bir şekilde geçirilebilir.

Cinsel İlişki Güvenli midir?

Gebelikte cinsellikte esas kriter, herhangi bir komplikasyon olup olmadığıdır. Yukarıdaki gibi normal giden bir gebelikte cinsellik tehlike oluşturmaz. Hatta bazı araştırmalar, kordon kılıfının amniyon sıvısı içinde emniyetle korunduğunu ve cinsel birleşmenin bebeğe doğrudan zarar vermediğini göstermektedir. Ancak şunu unutmamak gerekir: Orgazm sonrası bir miktar rahim kasılması görülebilir. Gebeliğin ilerleyen haftalarında (özellikle son aylarda) bu kasılmalar görülebilir ama genellikle kısa sürelidir ve dinlenmekle geçer. Eğer herhangi bir kanama, su gelmesi veya enfeksiyon riski yoksa, ilişkiden kaçınmaya gerek yoktur.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bazı durumlarda cinsel ilişkiden kaçınmak gerekebilir. Özellikle vajinal kanama, amniyon sıvısının erken gelmesi (su gelmesi), aktif genital enfeksiyonlar (özellikle cinsel yolla bulaşanlar) veya servikal yetmezlik gibi bir sorun varsa doktor genellikle ilişkiyi yasaklar. Tıbbi olarak riskli gebelikler (erken doğum tehdidi, preeklampsi vb.) de cinsellikte kısıtlayıcı olabilir. Bu tür risk faktörleri yoksa gebeliğin sonuna kadar cinsellik güvenli kabul edilir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

8. hafta gebelikte bazı önlemler almak anne ve bebek sağlığı için yararlıdır. Uzmanlar şunlara dikkat edilmesini önerir:

• Beslenme: Dengeli ve besleyici bir diyet önemlidir. Protein, kalsiyum ve demir içeriği yüksek gıdalar tüketilmelidir. Bol sebze-meyve alın, işlenmiş gıdaları sınırlayın.
• Sıvı Tüketimi: Günlük su içme miktarı 2,5–3 litreye çıkarılmalıdır; özellikle yaz aylarında susuz kalmamaya özen gösterin.
• Sigaradan ve Alkolden Kaçınma: Gebelik boyunca kesinlikle alkol kullanılmamalı, sigara ve tütün ürünlerinden uzak durulmalıdır. Bu maddeler bebeğin gelişimini olumsuz etkiler.
• Rahat Giysi ve Ayakkabı: Özellikle sıkışmayan, geniş kıyafetler giyilmeli; topuklu yerine rahat, kaymaz tabanlı ayakkabılar tercih edilmelidir.
• Fiziksel Aktivite: Aşırı yorucu aktivitelerden kaçının, ağır kaldırmayın. Bunun yerine hafif egzersizler yapabilirsiniz (bkz. aşağıdaki Egzersiz Önerileri). Merdiven çıkarken veya yatakta dönme hareketlerinde ani ve zorlayıcı hareketlerden sakının.
• Folik Asit ve Vitamin: Gebelik öncesi ve ilk aylarda alınan folik asit desteği ihmal edilmemelidir (devamlı olarak günde 400–600 mcg folik asit önerilir). Ayrıca demir ve kalsiyum takviyesinin düzenli alınması önerilir.
• Kimyasal Maddelerden Kaçınma: Evin temizlik ürünleri, boyalar ya da tarım ilaçları gibi kimyasal maddelerden mümkün olduğunca uzak durun; steril olmayan ortamlarda istem dışı maruziyet engellenmelidir.
• Düzenli Testler: Doktorun önerdiği prental test programını aksatmayın. Kan sayımı, kan grubu, idrar tahlili, tiroid testleri, enfeksiyon taramaları (örneğin rubella, hepatit) gibi testleri zamanında yaptırın. İlk muayenede mutlaka gebeliğin rahim içi olduğu ultrasonla teyit edilmeli ve ileriki haftalarda ikili tarama testi (11–14. hafta) için hazırlık yapılmalıdır.

Bu önlemler, gebeliğin sağlıklı ilerlemesine katkıda bulunur. Herhangi bir sorunda doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin.

Egzersiz Önerileri

8 haftalık gebelikte hafif tempolu egzersizler faydalı olabilir. Düzenli yürüyüşler, gebelik yogası veya pilatesi ve yüzme gibi aktiviteler anne adayının hem bedensel sağlığını destekler hem de stresini azaltır. Egzersiz yaparken zorlayıcı hareketlerden kaçının ve kendinizi çok yormayın. Sıcak ortamlarda aşırı terlemeyi ve yeterli sıvı kaybını önlemek için dikkatli olun. Egzersiz sırasında herhangi bir rahatsızlık, baş dönmesi veya kanama hissederseniz derhal aktiviteyi bırakın ve doktorunuza başvurun. Genel olarak, uygun egzersiz planı doktor denetiminde belirlendiğinde gebeliğin sürmesine yardımcı olur.

Doktor Kontrolleri ve Öneriler

Gebeliğin bu erken döneminde yapılacak ilk doktor ziyaretleri önemlidir. Pozitif gebelik testi sonrası, doktorunuz bu haftalarda ultrason ile gebelik kesesini ve embriyoyu doğrular; böylece gebeliğin rahim içinde olduğu teyit edilir. İlk muayenede annenin kan grubu ve Rh faktörü, tam kan sayımı, kan şekeri, idrar tahlili, tiroid fonksiyonları ile rubella ve diğer enfeksiyon taramaları yapılır. Bu testler hem annenin genel sağlığını hem de bebeğin gelişimini değerlendirmeye yardımcı olur. Kan basıncı ölçümü ve kilo takibi de her kontrolde yapılır. Gebelik boyunca doktorunuz, belirtileriniz ve test sonuçlarınıza göre gerekli takviyeler ve sonraki tarama planlarını belirleyecektir (örneğin 11–14 haftada ikili tarama ultrasonu). Bu dönemde doktor randevularınızı aksatmamanız önerilir.

Gebeliğin Sonlandırılması (Kürtaj)

Son isteğe bağlı gebelik sonlandırma tarihi, pek çok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de sınırlıdır. Mevzuata göre isteğe bağlı düşük işlemi en geç 10. gebelik haftasına kadar yapılabilir. Bu nedenle 8 haftalık bir gebelikte yasal süre dahilinde kürtaj mümkündür. Elbette her durumda karar, anne adayının fikrine ve doktorun önerilerine bağlıdır. Eğer kürtaj düşünülüyorsa, bu işlemin steril bir hastane ortamında, uzman hekim tarafından yapılması gerekir. Zamanında ve uygun yöntemle yapılan kürtaj, ileriki doğurganlığı genellikle etkilemez.